ADİGEY'DEKİ ÇİNLİLER

 

 Bu fotoğraf Haziran 2013'te Hamişke'de (Maykop'un yaklaşık 70 km güneyinde bulunan, bilinen en eski Çerkez köylerinden) çekildi. Diasporanın gereken ilgiyi göstermediği Heku'ya Çinliler bile ilgi göstermiş ve ormanlarla çevrili bu doğa harikası yere köy kurmuşlar. Şaka gibi ama gerçek. Binlerce km'lik yoldan gelip burayı yurt edinmişler. Hesap ortada; "Senin sahip çıkmadığın şeyi sahipsiz bırakmazlar. Biri mutlaka sahiplenir."

Bijamii - Yistambılak'o

HAKUÇLAR

Hakuçlar (Çerkesçe хьакӀуцухэр ; Rusça Хакучи), Batı Çerkezlerinden olan Şapsığların bir kolu. Şapsığca lehçesinin Hakuçça adı verilen şivesini konuşurlar.

1870'li yıllara değin,Karadeniz kıyı dağlarında yaşamış ve Rus işgaline direnmiş Adıge topluluğu. Karadeniz kıyısı Şapsığlarının komşusu olan bu topluluk,Karadeniz'e dökülen Aşe ve Şahe (Adıgece:Şekh/Шэх) ırmaklarının kaynak bölümlerindeki dağlık kesimlerde yaşıyordu.Hak'uçların Vıbıhlar ile de bağlantıları vardı.Örneğin Vıbıhlar halen Hak'uç lehçesinde Adıgece konuşmaktadırlar.Hak'uç lehçesi Adigece'in Sapsığ lehçesine yakın bir lehçe olup bazılarınca Adigece'in Sapsığ diyalektinin bir şivesi sayılmaktadır.Ama bu iki lehçe arasında bazı farklılıklar vardır.Örneğin Şapsığ şivesinde fiiller tanımlama ve pekiştirme anlamında "re-" ön takısını alır,Hak'uç lehçesinde ise,"-e" soneki alır.Şapsığ:"re-k'uağ" (рэк1уагъ)-gitti (bilinen biri),Hak'uç:"k'uağ-e" (к1уагъэ)-gitti (belirsiz biri),ama Şapsığ şivesinde,belirsiz biri için aynen Hak'uç gibi "k'uağ-e" (к1уагъэ) der.Ayrıca bazı ses farklılıkları da vardır,Şapsığ:"şe" (щэ)-süt,Hak'uç:"çe" (чэ)-süt;Şapsığ:"seçe" (сэчъэ)-koşuyorum,Hak'uç:"Seşe"-koşuyorum,gibi.

Hak'uç direnişi

Çerkesya'nın Karadeniz kıyısının güneyinde,Kbaada'nın ya da şimdiki Krasnaya Polyana'nın (Kızıl Çayır;1эткъуадж/Atquadj) yakın güneyinde bulunan çıkılması çok zor Aibga dağ köyünün direnişi 12 Mayıs 1864'te sona ermiş,21 Mayıs 1864'te de Kbaada'da bir askeri ve dini tören düzenleyen Ruslar Kafkas Savaşı'nın kendi zaferleriyle sona erdiğini ilan etmişlerdi.Ama Adıge direnişi,umutsuzca da olsa yine sürüyordu.Önemli Rus arşivleri Adıgelerle ilgili konularda halen araştırmacılara kapalı tutulduğundan (bk.Aslanguaş Ş'avko,Mıyequape/Maykop Adının Kökeni, Jineps, Haziran, 2007,s.5), Hak'uç direnişi de,uzunca bir süre kamuoyundan gizlenmiş,dolaylı yoldan ve ancak bu yakın yıllarda gün ışığına çıkarılmaya başlanmıştır.

Maykop - Мыекъуапэ

Maykop (Rusça: Майко́п; Adigece: Мыекъуапэ / Miekuape), Rusya Federasyonu içindeki Adigey Cumhuriyeti'nin (AC) başkentidir. 

Nüfusu 154 740 (2010). 2002 nüfus sayımına göre, kent nüfusunun 113,1 bini Rus (% 72,59),26,1 bini Adıge (% 16.65) kökenlidir, ayrıca Ermeni (%2,99), Ukraynalı (%2,52)ve diğer azınlıklardan (Tatar,Rum,vb) kişiler de vardır.

Maykop, Belaya Irmağının doğu (sağ) yakasında yer alır.Denizden 220 metre yükseklikte olup 282,2 km'karelik bir alan üzerinde yayılmıştır. 18 Mayıs 1857'de bir Rus askeri kalesi olarak kuruldu ve 12 Aralık 1870'de de Maykop'a kent statüsü tanındı. Bugün kent, kereste, parfümeri ve özellikle gıda sanayii açısından önem taşır. Çevresindeki mineral suları Maykop’u bir Kaplıca ve Termal Tesisler merkezi haline getirmiştir. 

Maykop'a, Adıgece "Mıye" (elma) sözcüğüne dayanılarak, "Elma Vadisi" denilmektedir. Şehrin adı ile ilgili farklı yaklaşımlar da bulunmaktadır.

Maykop'ta AC Devlet Parlamentosu-Khase, AC Hükümeti/Bakanlar Kurulu, AC devlet kurumları, Adıgece gazete ve yayınlar, tiyatrolar, folklor ekipleri, Adıge radyo-televizyon kurumu, vb de vardır. Nüfusu Rus ve Adigelerden oluşmaktadır. Kentte Ermeni, Tatar, Ukraynalı, Türk (Ahıskalı), vb gibi azınlıklar da yaşamaktadır. Kentte, ayrıca Türkiye'den gidip yerleşmiş küçük bir Çerkes (Adıge) grupu ile yüksek okullarda okuyan Türk öğrenciler de bulunmaktadır.

Bilgiler, http://tr.wikipedia.org/wiki/Maykop adresinden alınmış, okuyucu düşünülerek sadeleştirilmiştir. 

Başlangıç

         Güzel Ülkem Adigey ve tüm Kafkasya coğrafyası ile ilgili edindiğim nitelikli bilgileri, fotoğraf ve videoları paylaşmak üzere bu bloğu oluşturdum. Bize çok da uzak olmayan Kafkasya ve Çerkezler hakkındaki bilgilerin keyifle takip edilebileceği bir ortam oluşturmak istedim. Beğeneceğinizi umuyorum.